فروشگاه اینترنتی پارلا گوهر

چرتکه چیست!؟

چرتکه وسیله‌ای قدیمی است که برای انجام محاسبات به کار می‌رود. از آن می‌توان برای انجام چهار عمل اصلی ریاضی استفاده کرد و حتی می‌توان آن را برای محاسبه ریشه دوم و سوم اعداد نیز به کار برد.

واژه چرتکه:

چرتکه واژه‌ای است که از زبان روسی وارد زبان فارسی شده‌است. چرتکه درزبان روسی به معنی «تسبیح» می‌باشد.

تاریخچه چرتکه :

حدود ۲۳۰۰ الی ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح اولین چرتکه توسط سومری ها مورد استفاده قرار گرفته است . بر اساس باور قدیمی دانشمندان بابلی، مانند "Carruccio" چرتکه برای عملیات جمع و تفریق و محاسبات پیچیده مورد استفاده قرار می گرفته است.

در طول امپراطوری هخامنشی ، در حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، ایرانیان اولین بار شروع به استفاده از چرتکه کرده اند. در امپراطوری اشکانیان و ساسانیان، پژوهشگران متمرکز بر تبادل دانش و اختراعات با کشورهای دیگر از جمله هند، چین و امپراتوری روم، اقدام نمودند .

ساختار چرتکه :

چرتکه از قابی تشکیل شده‌است که دارای سیمهایی موازی با یکدیگر است و مهره‌هایی بر روی این سیمها حرکت می‌کنند. هر ستون -که از یک سیم تشکیل شده است- نشاندهنده یک جایگاه در سامانهٔ دهدهی است. نخستین ستون سمت راست، ستون یکانها است وستون بعدی که در سمت چپ آن قرار می‌گیرد ستون دهگانهاست و به همین ترتیب ستونها ادامه می‌یابند.

کاربرد برای چهار عمل اصلی چرتکه:

از سمت راست ارقام اولین عدد مورد نظر را وارد می‌کنیم به این صورت که به ازای هر رقم، همان تعداد از مهره‌های یکان، دهگان، صدگان و... را پایین می‌آوریم. سپس برای وارد کردن عدد بعدی به همان ترتیب، به ازای هر رقم تعدادی از مهره‌ها را پایین می‌آوریم ولی اگر تعداد مهره‌های مورد نیاز برای پایین آوردن کافی نبود، مابازای ۱۰ را نگه داشته و فقط یک مهره به مهره‌های سمت چپ آن اضافه می‌کنیم.